DREUN
Als
het referendum één ding duidelijk heeft gemaakt, is het wel de kloof tussen
burgers en politiek. Maar even zo duidelijk is het dat het
kabinet-Balkenende een dreun van jewelste heeft gekregen, een dreun die ook
nog eens Europa in het hart heeft getroffen.
Marijnissen
(SP), Rouvoet (CU) en Wilders mogen
triomferen. De nee-stem is verdeeld. Ging het om de euro? De mogelijke
uitbreiding met Turkije? Het democratische tekort? Of was het misschien een
stem tegen Balkenende? Toch is er een gemene deler. Wie je ook spreekt, er
is angst of op z’n minst bezorgdheid voor de toekomst, de economie, voor de
sociale voorzieningen, met name. De mensen in het land hebben dan ook
weinig op met het zogeheten Anglo-Amerikaanse stelsel, dat van het
ongebreidelde liberaal-kapitalisme..
Zij
vinden dat er ook gezorgd moet worden.
Er
zijn, zoveel staat vast, voldoende redenen voor die bezorgdheid. Vriend en
vijand zullen daar ook niet te veel van mening over verschillen. Maar
helaas, toch voert juist die nee-stem een achterhoedegevecht. Het referendum
van 1 juni was een opstand. Het is echter net als met de wevers die in de
19e eeuw de machine aanvielen. Je kunt vragen naar de zin.
Immers, het roeien tegen de stroom in. Je kunt je maar beter mee laten
drijven. De economie gaat nu eenmaal sinds mensenheugenis zijn gang. Je
kunt wat bijsturen, een beetje ophouden, een pas op de plaats maken, je kunt je jarenlang afsluiten, zelfs
kun je even terug. Maar uiteindelijk is er geen houden aan. Dit allemaal is geen nieuws. In hun hart
realiseren
|
|
de
meeste nee-stemmers dat ook wel. Maar het hemd is nogal eens wat nader dan
de rok Zo stemmen zij ook, en de
politici die van hetzelfde hout gesneden zijn, spelen daarop in. Jarenlang
hebben de West-Europese regeringen gemeend een derde weg te hebben gevonden.
De regeringen dachten hervormingen door te kunnen voeren, met behoud van
het sociale stelsel. Inmiddels is wel duidelijk dat die lijn onhoudbaar is.
Steeds drastischer hervormingen treffen de zorg en aanverwante
instellingen, steeds dieper wordt
gesneden in Nederland, in Frankrijk, Duitsland, Italië. En Engeland dan?
Engeland heeft Margareth Thatcher gehad en heeft Tony Blair.
Moeten
we dan de kant van Amerika op, het land van de tegenstellingen, van
kapitalisme, concurrentie, individualisme, dynamiek, van kansen voor de
mensen die daartoe zijn uitgerust? Dat doen we al. De rijken worden rijker.
Het waren ook de rijken die voor de grondwet stemden. Ach, zij zijn niet
anders dan de anderen. Maar jammer voor hen: in een democratie heb je nu
eenmaal ook rekening te houden met degenen die het minder hebben.
MACHT
De
bestuurders van nu hebben de noodzakelijke hervormingen in het programma.
Eenmaal aan de macht, worden zij voortdurend geconfronteerd met het naakte
feit dat een meerderheid daarbij heel wat te verliezen heeft. Geen idee hoe
het verder moet. De een trapt voortdurend op de rem, kijkt om, wacht, gaat
in de achteruit, bespeelt de nationale sentimenten. De ander is weer door
de rem heen getrapt... De mensen in het land weten dat. Dus proberen zij van
de bestuurders af te komen, kiezen nieuwe die op hun beurt gouden bergen
beloven, zeggen de oplossingen te kennen. Zo werkt de democratie. Dan volgt
al snel de desillusie
|
|
ALLE RECHTEN
VOORBEHOUDEN © 2005 GJ RITMEESTER
|
|
